Kolposkopia - badanie szyjki macicy

Kolposkopia to inaczej wziernikowanie szyjki macicy, które najczęściej wykonuje się, gdy wynik cytologii lub rutynowe badanie ginekologiczne wykażą niepokojące zmiany. Przy pomocy kolposkopu lekarz może dokładnie obejrzeć szyjkę macicy i ocenić, czy stwierdzone zmiany mają charakter łagodny, czy jednak złośliwy. Kolposkopię można również wykonywać jako badanie przesiewowe. Jak wygląda badanie i jak się do niego przygotować?

Podczas zwykłego badania ginekologicznego lekarz jest w stanie gołym okiem obejrzeć dolny odcinek dróg rodnych i pobrać wymaz z szyjki macicy. Kolposkop to urządzenie, które wygląda jak połączenie mikroskopu i kamery i pozwala dokładniej ocenić strukturę nabłonka i naczynia krwionośne. Obraz jest bowiem lepiej oświetlony i powiększony nawet 50-krotnie, więc najdrobniejsze zmiany są dobrze widoczne. Dodatkowo w trakcie badania można zastosować filtry lub specjalne barwniki, które lepiej uwidocznią niepokojące fragmenty tkanek. Podczas kolposkopii w przypadku zaobserwowania niepokojących zmian, lekarz może precyzyjnie pobrać wycinek i przekazać go do badania patomorfologicznego. 

Kiedy wykonuje się kolposkopię

Najczęstszym wskazaniem jest nieprawidłowy wynik cytologii. Kolposkopia pozwala dokładniej ocenić zmiany w nabłonku i ustalić, czy mają już one charakter rakowy i wymagają pilnego leczenia, czy są to zmiany o charakterze łagodnym. Szybkie  zidentyfikowanie zmian przednowotworowych ma kluczowe znaczenie dla skuteczności leczenia w przypadku rozwoju raka szyjki macicy.  

Podczas kolposkopii można też wykryć infekcje brodawczakiem (HPV) – nawet te bezobjawowe, bez konieczności przeprowadzania drogich testów wirusologicznych. Badanie kolposkopowe przeprowadza się również po uzyskaniu dodatniego wyniku w kierunku zakażenia onkogennym wirusem HPV, który jest przyczyną rozwoju raka szyjki macicy.  

Kolposkopia wskazana jest także przy nawracających infekcjach intymnych, uporczywych upławach czy nieprawidłowych bólach i krwawieniach z dróg rodnych (np. po stosunku), które mogą wskazywać na nadżerki. Wykonuje się ją również w przypadku stwierdzenia podejrzanych zmian w obrębie sromu i pochwy (brodawki, kłykciny), szyjki macicy oraz jako badanie kontrolne po przeprowadzonych zabiegach operacyjnych w jej obrębie. 

Badanie jest bezbolesne, bezpieczne i można je wykonywać profilaktycznie — nawet u kobiet w ciąży. Przy połączeniu cytologii i kolposkopii ryzyko przegapienia niepokojących zmian w obrębie pochwy czy szyjki macicy jest minimalne.

Jak się przygotować do kolposkopii

Do badania w zasadzie nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Jego przebieg przypomina zwykłe badanie ginekologiczne i zasady są podobne. Do lekarza zgłaszamy się w pierwszej połowie cyklu, po zakończeniu miesiączki. Na 2 dni przed powstrzymujemy się od stosunków płciowych, nie wykonujemy irygacji, ani nie stosujemy żadnych preparatów dopochwowych (również profilaktycznych).

Jeśli przyjmujesz leki przeciwzakrzepowe lub masz problemy z krzepliwością krwi, poinformuj o tym lekarza przed badaniem. Podobnie, jeśli masz uczulenie na jod.

Jak wygląda kolposkopia

Kolposkopia przebiega podobnie do zwykłego badania ginekologicznego. Zostaniesz poproszona rozebranie się od pasa w dół i położenie się na fotelu ginekologicznym. Następnie lekarz założy wziernik — taki sam jak przy rutynowym badaniu i zbliży do niego kolposkop.
Uwaga — nie będzie wkładał go do środka. Urządzenie w czasie badania nawet nie dotyka Twojego ciała.

• Pierwszym etapem badania jest obejrzenie wnętrza pochwy i szyjki macicy w danym momencie. Lekarz ocenia ilość i wygląd wydzieliny. Sprawdza, czy nie ma w niej krwi, jaka jest jej gęstość i przejrzystość. Na tej podstawie może stwierdzić, czy jest ona prawidłowa, czy może mamy do czynienia z infekcją. Obserwując wygląd wydzieliny może określić, czy ma ona charakter grzybiczy, bakteryjny czy może przyczyną jest rzęsistek.  
• Następnie przy pomocy soli fizjologicznej wypłukuje wydzielinę, aby przyjrzeć się nabłonkowi. Ocenia jego kolor, ciągłość i wygląd naczyń krwionośnych. Czasem dla lepszej widoczności używa zielonego filtra. Może dokładnie obejrzeć ewentualne zmiany.
• Kolejnym etapem są próby, które w skrócie można nazwać barwnymi. Mają one na celu potwierdzenie charakteru zmian oraz ujawnienie tych, których lekarz mógł nie zauważyć. Najpierw nabłonek przemywa się 3% roztworem kwasu octowego. W miejscach, gdzie występują zmiany rozrostowe, przedrakowe i wczesne zmiany rakowe, pojawią się białe plamy. Druga próba — z użyciem płynu Lugola, zabarwia komórki prawidłowe zawierające glikogen. W miejscu, gdzie znajdują się komórki patologiczne (które go nie zawierają) – barwnik się nie wchłonie. Najczęściej są to komórki nowotworowe, ale brak zabarwienia może wystąpić też przy stanach zapalnych, ektopii (wysunięciu się nabłonka wyściełającego kanał szyjki macicy do szyjki) czy przy brodawczaku. 
• Jeśli lekarz zaobserwuje niepokojące zmiany, może precyzyjnie pobrać wycinek z podejrzanego miejsca. W tym momencie można poczuć lekkie uszczypnięcie.

Badanie trwa ok. 15-20 minut, a wynik jest dostępny od razu. Na wynik badania pobranego wycinka trzeba będzie poczekać kilka dni. 

Po badaniu można iść do domu i jedynymi dolegliwościami, jakie mogą się pojawić lekkie plamienie lub upławy, które samoistnie ustępują. Gdy pobierany był wycinek zaleca się powstrzymać od stosunków przez ok. 7 dni. W wyjątkowych przypadkach może pojawić się krwawienie, gorączka i skurcze — wówczas zalecamy kontakt z lekarzem.

Dlaczego warto wykonać kolposkopię

Rak szyjki macicy jest jednym z najczęściej występujących u kobiet i niestety wiele z nich umiera, bo na leczenie zgłasza się zbyt późno. Główną przyczyną jest lekceważenie badań profilaktycznych, które są proste, dostępne i niedrogie nawet w ramach wizyty prywatnej. W Polsce standardem jest cytologia, ale choć bardzo ważna, czasem nie wystarczy. Dopiero w połączeniu z kolposkopią mamy pewność, że wszelkie zmiany zostaną wykryte odpowiednio wcześnie.

BIAŁYSTOK ☎️ 690 575 686
OLSZTYN ☎️ 89 532 61 24
BARTOSZYCE ☎️ 534 264 589