Leczenie PCOS

Leczenie PCOS

Zespół policystycznych jajników (PCOS) jest najczęściej diagnozowanym zaburzeniem hormonalnym, które dotyka 5-15% kobiet.

Najczęstszymi objawami są:

• nieregularne miesiączki,
• nadmierne owłosienie ciała w nietypowych miejscach i/lub łysienie,
• trądzik,
• niekontrolowane tycie,
• problemy z zajściem w ciążę.

Nieleczony PCOS, poza dokuczliwymi objawami, może powodować niepłodność, choroby serca i układu krążenia, cukrzycę, a nawet nowotwory.

Przyczyny zespołu policystycznych jajników

W prawidłowo przebiegającym cyklu w jajniku dojrzewa jeden pęcherzyk, z którego podczas owulacji uwalniana jest komórka jajowa gotowa do zapłodnienia. Przy PCOS jajnik jednak produkuje za dużo androgenów, które hamują dojrzewanie pęcherzyka. Komórka się nie wydostaje, a sam pęcherzyk obumiera. Jednocześnie w jajniku obserwujemy rozwój wielu pęcherzyków,  które zatrzymują się w rozwoju, nie osiągając etapu pełnej dojrzałości.  Brak owulacji zaburza dalszy przebieg cyklu, stąd miesiączki stają się nieregularne. Bez komórki jajowej z kolei niemożliwe jest zajście w ciążę. 

Podwyższony poziom androgenów (męskich hormonów) powoduje pojawianie się męskiego owłosienia (hirsutyzm) i problemy skórne. 

Zaburzenia metaboliczne skutkujące otyłością, wynikają głównie z obniżenia wrażliwości tkanek na insulinę (insulinoooporność), przez co jest ona wydzielana w większych niż normalnie ilościach, aby uzyskać oczekiwane działanie. Głównym jej zadaniem jest regulacja poziomu cukru w organizmie, ale dodatkowo wpływa też na wydzielanie męskich hormonów (androgenów) z jajników i nadnerczy. Przy podwyższonym poziomie insuliny, mamy więc nie tylko problem z gospodarką węglowodanową (tycie), ale też z niewłaściwymi poziomami hormonów płciowych.

Zespół policystycznych jajników prawdopodobnie ma podłoże genetyczne, zatem na ten moment choroba jest nieuleczalna. Możliwe i konieczne jest jednak usuwanie objawów i takie leczenie oferujemy naszym pacjentkom. Poprawia ono stan pacjentki, ale także chroni przed powikłaniami w przyszłości.

Ponieważ podobne do PCOS objawy może dawać również niedoczynność tarczycy lub aktywne hormonalnie guzy, konieczne jest przeprowadzenie kompletu badań. 

Do potwierdzenia diagnozy konieczne jest wystąpienie przynajmniej dwóch objawów: 

• zaburzenia owulacji (cykle bezowulacyjne, nieregularne miesiączki),
• objawy podwyższonego poziomu androgenów (hirsutyzm),
• obecność “cyst” w jajnikach, stwierdzana w obrazie USG.

Leczenie PCOS

Sposób terapii jest dobierany indywidualnie i najczęściej ukierunkowany na pozbycie się najbardziej dokuczliwych dolegliwości. Inaczej będzie prowadzona pacjentka, starająca się zajść w ciążę, a inaczej nastolatka, walcząca z nadmiarem owłosienia.

W każdym przypadku jednak kluczową kwestią nie są leki, a zmiana stylu życia i redukcja masy ciała. Przy tym zaburzeniu te błahe wydawać by się mogło zalecenia, odgrywają naprawdę największą rolę. Zacząć więc należy od wdrożenia zrównoważonej diety oraz aktywności fizycznej, która poza oczywistym wsparciem chudnięcia, pozwoli przyspieszyć metabolizm. Bez tego terapia farmakologiczna będzie mniej skuteczna.

Czasem już utrata 10% masy ciała wystarcza, aby przywrócić równowagę insulinową i prawidłowe cykle. 

Leki w PCOS

Jeśli pacjentka z zespołem policystycznych jajników nie planuje w danym momencie zajścia w ciążę, a celem leczenia jest uregulowanie miesiączek, zaleca się najczęściej dwufazową antykoncepcję hormonalną. Ma to na celu przywrócenie prawidłowego cyklu oraz zniwelowanie działania nadmiaru androgenów (owłosienie). Dodatkowo dołącza się preparaty z metforminą. Substancja ta jest stosowana przy cukrzycy, ale ponieważ zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę, wpływa też na zmniejszenie wydzielania męskich hormonów. 

Gdy głównym problemem jest owłosienie, również włączana jest antykoncepcja, ale z wyboru podaje się tabletki, zawierające gestageny o działaniu antyandrogennym.

W przypadku, gdy kobieta nieskutecznie próbuje zajść w ciążę, a dieta i aktywność nie przywracają owulacji, podaje się preparat stymulujący jajeczkowanie — klomifen. Gdy taka terapia nie przynosi efektów, podawane są gonadotropiny, czyli hormony powodujące dojrzewanie pęcherzyków. 

Stosowanie leków indukujących owulację w przypadku pacjentek z PCOS wiąże się podwyższonym ryzykiem ciąży mnogiej. Wynika to z dużej ilości drobnych pęcherzyków zatrzymanych w rozwoju zdolnych po stymulacji do wzrostu i osiągnięcia etapu pełnej dojrzałości. 

Podkreślamy, że każdy przypadek wymaga szczegółowej diagnostyki i indywidualnie dobranej terapii. Nie warto również odkładać wizyty u lekarza, gdyż im dłużej trwają zaburzenia, tym więcej ich skutków będzie wymagało leczenia. 

Jeśli więc niepokoją Cię nieregularne miesiączki, bezskutecznie próbujesz zajść w ciążę lub po prostu masz dość uciążliwej depilacji – zapraszamy na wizytę. Nasi lekarze pomogą znaleźć przyczynę i rozwiązać Twój problem.