Zaburzenia miesiączkowania

Zaburzenia miesiączkowania

Prawidłowy cykl menstruacyjny trwa 21-35 dni, sama miesiączka 3-7 dni, a objętość utraconej krwi to średnio 30-80 ml. O zaburzeniach mówimy wówczas, gdy zmienia się częstotliwość krwawień, ich obfitość lub wiążą się z bolesnością.

Nieprawidłowością jest również brak pierwszej miesiączki u kobiety powyżej 16 roku życia lub jej zanik u kobiety miesiączkującej, o ile nie wynika z ciąży.

Przyczyny zaburzeń miesiączkowania

Powodów rozregulowania cyklu płciowego może być wiele, ale najczęściej wiążą się z trybem życia, zaburzeniami hormonalnymi, chorobami lub po prostu są naturalną konsekwencją ciąży albo przekwitania.

Czasem są to sytuacje jednorazowe i po miesiącu czy dwóch sytuacja wraca do normy. Tak dzieje się po emocjonujących przeżyciach, dużym wysiłku, a nawet w związku z podróżą, czy zmianą klimatu. Wówczas nasilone wydzielanie hormonów nadnerczy (stresu) w naturalny sposób zmniejsza poziom hormonów płciowych, powodując zachwianie równowagi cyklu. Jeśli więc w takiej sytuacji okres pojawia się nieco później niż zwykle, nie ma powodu do niepokoju i nie wymaga to interwencji.

Często jednak problem jest niezależny od otoczenia i wiąże się z zaburzeniami hormonalnymi. Regulacja cyklu jest jednak wielopoziomowa i bierze w niej udział kilka narządów, które wzajemnie na siebie oddziałują. Ustalenie, na którym etapie dzieje się coś złego, wymaga kompleksowej diagnostyki, a potem dopasowanego leczenia.

Rodzaje zaburzeń miesiączkowania

Brak miesiączki

• pierwotny, gdy nie pojawiła się ona do 16 roku życia, najczęściej wynika z niedorozwoju jajników, niedojrzałości hormonalnej lub zaburzeń pracy podwzgórza lub przysadki mózgowej, 
• wtórny, który wiąże się z zaburzeniami w wydzielaniu hormonów sterujących cyklem, przez co przebiega on nieprawidłowo lub ustaje, albo gdy cykl przebiega prawidłowo, ale krew nie może się wydostać z macicy (atrezja — zarośnięcie ujścia). 

Do zaniku miesiączki może też dojść przy intensywnym odchudzaniu oraz wyczynowym uprawianiu sportu. Zbyt duża utrata tkanki tłuszczowej hamuje bowiem produkcję estrogenów regulujących cykl, a organizm w obliczu zagrożenia, oszczędza energię na „przetrwanie”, wyłączając mniej potrzebne w danym momencie funkcje.

Zbyt obfite miesiączki

Obfite miesiączki mogą wynikać z obecności w macicy mięśniaków lub polipów. Kontrolne badanie USG pozwala to stwierdzić. Nasilone i wydłużone krwawienia obserwuje się również przy niedoczynności tarczycy oraz zaburzeniach krzepliwości krwi. 

W każdym przypadku warto je skonsultować z lekarzem, gdyż mogą doprowadzić do anemii lub poważniejszych powikłań.

Nieco bardziej obfite krwawienia mogą pojawić się jako efekt uboczny przy zastosowaniu wkładki domacicznej jako metody antykoncepcji.

Skąpe miesiączki

Rzadziej budzą niepokój niż te zbyt obfite, ale gdy ich nasilenie wcześniej było normalne, mogą być objawem torbieli jajnika. Towarzyszą im wówczas bóle brzucha, wzdęcia, nudności i wymioty oraz częste oddawanie moczu. Jeśli więc paczka tamponów czy podpasek starcza na dłużej niż zwykle, warto sprawdzić, czy wszystko jest w porządku.

Niewielkie krwawienie często pojawia się również w początkowym okresie ciąży, gdy kobieta często nawet nie wie, że w nią zaszła. To wynika ze zmian hormonalnych i tak naprawdę nie jest typową miesiączką. 

Nieregularne miesiączki

To zjawisko zupełnie normalne u dojrzewającej dziewczyny oraz w okresie okołomenopauzalnym. Wówczas to wahania poziomu hormonów powodują brak regularności cyklu. Jeśli jednak zaburzenie pojawia się u kobiety z prawidłowym dotychczas cyklem, szczególnie jeśli towarzyszy mu zmiana obfitości krwawienia, zwiększona bolesność lub inne niepokojące objawy, powinno to wzbudzić czujność.

Najczęściej przyczyną rozregulowania cyklu są zaburzenia hormonalne:

• hiperprolaktynemia (towarzyszą jej nawracające bóle głowy, zaburzenia nastroju),
• PCOS (dodatkowe objawy – nadmierne owłosienie, trądzik, łysienie),
• niewydolność ciałka żółtego,
• niedoczynność lub nadczynność tarczycy,
• choroby przysadki mózgowej (guzy).

Nieregularne miesiączki występują również przy bardzo intensywnym stylu życia, niewłaściwej diecie i zaburzeniach odżywiania (otyłość, szybkie chudnięcie, anoreksja), a także przy niektórych chorobach np. cukrzycy, zapaleniu wątroby.

Konsekwencją zaniedbania tych zaburzeń mogą być problemy z zajściem w ciążę, przedwczesne przekwitanie, a nawet rozwój nowotworów. 

Plamienia między miesiączkami

Niewielkie krwawienie w połowie cyklu może być wywołane jajeczkowaniem — to tzw. plamienie okołoowulacyjne i nie powinno budzić żadnych obaw. Najczęściej jest spowodowane albo gwałtownym spadkiem poziomu estrogenów, co destabilizuje śluzówkę macicy, albo zassaniem odrobiny krwi z pękającego pęcherzyka podczas uwalniania komórki jajowej. 

Podobne plamienie można zaobserwować, jeśli doszło do zapłodnienia i zarodek, zagnieżdżając się w śluzówce macicy, trafia na naczynie krwionośne. To plamienie nazywane jest implantacyjnym. Jeśli po dwóch tygodniach test ciążowy będzie pozytywny, to można dokładnie wskazać, w którym momencie doszło do zagnieżdżenia się zarodka.

Nietypowe krwawienia mogą jednak świadczyć również o nieprawidłowościach. Należą do nich:

• zaburzenia hormonalne 
• zmiany nowotworowe
• ciąża pozamaciczna 
• poronienie.

Każda dorosła kobieta powinna więc uważnie obserwować swój organizm, aby była w stanie zauważyć niepokojące odstępstwa od normy i ewentualnie wskazać ich powód. Zaburzenia regularności cyklu miesiączkowego są zwykle pierwszym widocznym objawem, że dzieje się coś niepokojącego. Jeśli więc nie są spowodowane wiadomą przyczyną oraz nie mijają w ciągu 2-3 miesięcy, powinny skłonić do wizyty w gabinecie ginekologa.