Oznaczenie grupy krwi

Oznaczenie grupy krwi

Badania laboratoryjne w ciąży należą do podstawowych form opieki okołoporodowej. Listę tych niezbędnych określa rozporządzenie ministra zdrowia. Jakie znaczenie ma oznaczenie grupy krwi, czynnika Rh i przeciwciał do krwinek czerwonych?

Ogromne, z uwagi na możliwość wystąpienia konfliktu serologicznego między grupą krwi mamy i dziecka. Do takiej sytuacji może dojść, jeśli mama ma grupę krwi Rh-, a dziecko odziedziczy po tacie grupę krwi Rh+. Prawdopodobieństwo wynosi ok. 60 proc.

Oznaczenie grupy krwi w układzie Rh przeprowadza się poprzez sprawdzenie obecności lub braku antygenu D w analizowanych krwinkach czerwonych. Oznaczenie przeprowadza się z wykorzystaniem surowicy wzorcowej, która zawiera przeciwciała anty-RhD.

Kiedy wykonać oznaczenie grupy krwi?

Grupę krwi oraz czynnik Rh oznacza się: 

• jeśli doszło do nagłej utraty krwi i konieczna jest transfuzja (wykonanie tzw. próby krzyżowej),
• jeśli konieczne jest leczenie niedokrwistości przetoczeniami krwi,
• przed każdym zabiegiem chirurgicznym, który niesie ze sobą ryzyko utraty krwi w trakcie operacji,
• u kobiet w ciąży i planujących ciążę,
• przy ustalaniu ojcostwa.

Jeżeli kobieta w ciąży nie zna swojej grupy krwi, oznacza się ją podczas pierwszego badania (np. przy okazji wykonywania morfologii), w I trymestrze ciąży, najpóźniej do 10. tygodnia ciąży. Badanie to wykonuje się w celu sprawdzenia ryzyka ewentualnego konfliktu serologicznego. Jeżeli zagrożenie istnieje, mamie podaje się przeciwciała, które uchronią płód przed powikłaniami.

Lekarz prowadzący ciążę powinien zlecić wykonanie badań serologicznych, jeśli pacjentka znajduje się w grupie ryzyka, przed podaniem immunoglobuliny anty-RhD. Do badań tych należą:

• określenie grupy krwi AB0 i antygenu RhD,
• badanie na obecność przeciwciał odpornościowych do krwinek czerwonych,
• po porodzie – określenie antygenu RhD we krwi dziecka.

Na czym polega konflikt serologiczny?

Ryzyko konfliktu serologicznego zachodzi wtedy, gdy przyszła mama ma krew z czynnikiem Rh-, a tata Rh+. Jeżeli dziecko odziedziczy grupę krwi Rh-dodatnią, u mamy Rh-ujemnej mogą wytwarzać się groźne przeciwciała, mogące spowodować chorobę hemolityczną płodu i noworodka. By tak się stało, musi dojść do zetknięcia krwi matki i dziecka, co przeważnie ma miejsce w czasie porodu lub poronienia.

W pierwszej ciąży ryzyko choroby dziecka jest niewielkie, jednak brak odpowiedniej profilaktyki w tym czasie może mieć negatywne konsekwencje podczas kolejnych ciąż. Przeciwciała są wówczas o wiele silniejsze, mogą przeniknąć przez łożysko i zaatakować krwiobieg płodu. Dlatego, aby nie dopuścić do powstania konfliktu, ciężarnym o krwi Rh-ujemnej profilaktycznie podaje się zastrzyk z immunoglobuliną anty-RhD (lek Rhophylac 300).