Andropauza, czyli męskie klimakterium
Andropauza to okres w życiu mężczyzny, kiedy spada poziom hormonów płciowych, obniża się sprawność seksualna, pojawiają się wahania nastroju, problemy zdrowotne i spada forma intelektualna. To jak mocno będą nasilone objawy zależy od stanu zdrowia, trybu życia, a nawet diety. Warto jednak pamiętać, że to naturalny etap starzenia organizmu. Przyjrzyjmy się zatem bliżej, czego się spodziewać i jak się do przekwitania przygotować.
Hormony, choć występują w niewielkich ilościach, decydują o większości funkcji organizmu. Przy przekwitaniu dają znać o sobie szczególnie spadek poziomu testosteronu, melatoniny i hormonu wzrostu. Nawet niewielkie zachwianie ich równowagi, może dawać dokuczliwe objawy. A wydzielanie hormonów mogą dodatkowo zaburzać choroby, tryb życia, sposób odżywiania, czy stres.
Testosteron — za co odpowiada
Najważniejszym męskim hormonem płciowym jest testosteron. Wytwarzają go jądra. W okresie dojrzewania odpowiada on za rozwój męskich cech, a u dorosłych za libido i popęd seksualny.
U młodych mężczyzn wydzielanie testosteronu ma swój wyraźny dobowy rytm. Najwięcej jest wydzielane rano, a w miarę upływu dnia jest go coraz mniej. Testosteron ma jednak kilka frakcji. Frakcja wolna — biologicznie czynna — stanowi jedynie 2-3% ogólnej ilości testosteronu.
Po 30. roku życia poziom testosteronu ogólnego zaczyna powoli spadać, krzywa dobowa się wypłaszcza i zmieniają się proporcje frakcji. Coraz więcej jest tej, która obniża poziom testosteronu aktywnego. Dlatego w okolicy 50. urodzin objawy stają się coraz bardziej zauważalne.
Na prawidłowe funkcjonowanie w sferze psychicznej oraz sprawne działanie układu sercowo-naczyniowego wpływają również hormony androgenowe wydzielane przez nadnercza oraz hormony powstające w wyniku przemiany testosteronu. Ich poziom również zaczyna spadać po 35 roku życia.
To, jak szybko rozpocznie się proces przekwitania oraz jak bardzo nasilone będą dolegliwości, jest uwarunkowane genetycznie. Wiemy jednak, że styl życia, dieta i ogólny stan zdrowia mogą ten proces i przyspieszać, i opóźniać.
Jakie są objawy andropauzy
Dolegliwości związane z męskim przekwitaniem możemy podzielić na trzy obszary – fizyczne, seksualne i psychiczno – emocjonalne.
Objawy fizyczne przy męskim przekwitaniu
Pierwsze symptomy spadku poziomu hormonów nie zawsze są z tym kojarzone. Na większość z objawów dotyczących ciała łatwo bowiem znaleźć inne wytłumaczenie. Bo praca, bo mniejsza aktywność, bo zmęczenie. Często faktycznie jedno z drugim się wiąże, ale hormony odgrywają w tym procesie znaczącą rolę. Co zatem może wskazywać na początek andropauzy:
- przyrost tkanki tłuszczowej i coraz trudniejsze jej redukowanie,
- osłabienie siły mięśni i spadek ich masy,
- bóle stawowo-mięśniowe bez wyraźnej przyczyny,
- bóle głowy, czasem połączone z zawrotami głowy,
- problemy z zasypianiem i ze snem,
- częstsze oddawanie moczu,
- przewlekłe zmęczenie,
- kołatanie serca, skoki ciśnienia,
- uderzenia gorąca i potów (tak, u panów też to występuje!).
Zaburzenia seksualne — czy to już andropauza?
O ile objawy fizyczne da się ignorować, to problemów w tej najbardziej męskiej sferze, trudno nie zauważyć. Sprawność seksualna jest przecież oznaką męskości i znacząco wpływa na poczucie wartości. Tymczasem spadkowi poziomu hormonów mogą towarzyszyć:
- spadek potencji,
- zaburzenia erekcji,
- osłabione libido i mniejsza aktywność seksualna,
- przedwczesny wytrysk lub jego brak,
- obniżenie płodności i trudności z poczęciem potomstwa.
Ciekawostką jest to, że u mężczyzn z wiekiem nie dochodzi do utraty płodności. Jądra do końca życia produkują plemniki, więc choć jakość nasienia spada, to nawet w dojrzałym wieku można zostać ojcem.
Objawy psychiczne andropauzy
Zmiana sylwetki, spadek sprawności, dolegliwości bólowe, problemy ze spaniem oraz trudności w sferze seksualnej, same w sobie powodują gorsze samopoczucie. Spadający poziom hormonów niestety nie pomaga. Mogą zatem dokuczać:
- wahania nastroju ze stanami depresyjnymi włącznie,
- poczucie wyczerpania, braku sensu, ogólne zniechęcenie,
- lęk, niepokój i obawy o przyszłość,
- drażliwość, nerwowość, uczucie wewnętrznego napięcia,
- zaburzenia pamięci i pogorszenie koncentracji.
Najgorsze w tym wszystkim jest błędne koło. Złe samopoczucie zniechęca do aktywności, a to nasila dolegliwości fizyczne. Problemy ze snem obniżają nastrój i powodują drażliwość. To wpływa na życie seksualne…
Trzeba jednak podkreślić, że wszystkie te dolegliwości mogą być również spowodowane innymi przyczynami. Dlatego zamiast się załamywać, że to już, lepiej zrobić dokładne badania.
Co przyspiesza męskie przekwitanie?
Wspomnieliśmy, że w dużej mierze moment rozpoczęcia przekwitania jest kwestią genetyczną i na to nie mamy wpływu. Jest jednak wiele czynników, na które mamy wpływ, a które mogą przyspieszyć “męskie klimakterium”. To, co na pewno nie sprzyja zachowaniu męskości na dłużej to:
- nadwaga i otyłość,
- choroby przewlekłe – cukrzyca, nadciśnienie, miażdżyca,
- nieregularny sen,
- zbyt duża ilość kofeiny i innych energetyków,
- stresujący tryb życia,
- nadużywanie alkoholu.
Analogicznie — zdrowa, odpowiednio zbilansowana dieta, która dostarcza niezbędnych składników odżywczych, pozwoli zachować sylwetkę i dobrą formę na dłużej. Nie powinna być jednak restrykcyjna, bo to pogorszy sytuację. Ma być za to bogata w białko. Dzięki temu łatwiej utrzymać aktywność fizyczną, a ta z kolei dobrze wpływa na samopoczucie i odciąga od niezdrowych nawyków i używek. Oczywiście sama dieta i aktywność nie zatrzyma procesu przekwitania, ale pozwoli łagodniej przejść przez ten etap życia i dłużej cieszyć się pełną sprawnością.
Czy są leki na andropauzę?
Kiedy objawy już się pojawią, a badania potwierdzą, że poziom androgenów jest zbyt niski, można rozważyć farmakologiczne ich uzupełnienie. Powinno się to jednak odbywać pod kontrolą lekarza i tylko wówczas, gdy potencjalne korzyści przewyższają ryzyko i skutki uboczne leków. Dlatego im szybciej trafisz do urologa lub androloga, tym lepiej.
Przeciwwskazaniem do podawania testosteronu są nowotwory prostaty, niektóre choroby przewlekłe oraz nieprawidłowe parametry krwi (hematokryt, poziom glukozy, enzymy wątrobowe, lipidogram).
Ponieważ jednak problem jest złożony, leczenie również powinno być kompleksowe. Wyrównanie hormonów to jedno, ale potrzebna może być konsultacja ze specjalistą, by wyeliminować również inne dolegliwości. Zaburzenia nastroju pomoże opanować psychoterapeuta, problemy z sikaniem — urolog, a dolegliwości ze strony układu sercowo-naczyniowego — kardiolog.
Andropauza to nie powód do wstydu!
Choć objawy andropauzy są dokuczliwe i podkopują samoocenę, to nie ma co się ich wstydzić, bo to normalny etap w życiu mężczyzny. Tym bardziej że temat dotyczy najbardziej wrażliwej i intymnej sfery życia, a sam nie minie. Dlatego Panowie — nie odkładajcie wizyty u specjalisty, bo Wasze życie może być nadal satysfakcjonujące!
Zapraszamy do naszych klinik na konsultację andrologiczną. Zapewniamy pełną dyskrecję, wysłuchanie, zrozumienie i oczywiście wsparcie i pomoc.