Zapuść wąsy i włącz się do akcji #movember

Co roku w listopadzie mężczyźni na całym świecie zapuszczają wąsy. To symbol akcji #movember, która ma za zadanie zaciekawić społeczeństwo i jednocześnie nagłośnić trudny i wrażliwy temat męskiego dbania o siebie. O co chodzi konkretnie?

O co chodzi z zapuszczaniem wąsów #movember

Listopad to Międzynarodowy Miesiąc Walki z Męskim Rakiem. Na znak solidarności z mężczyznami, chorującymi na nowotwory jąder i prostaty, na całym świecie zapanowała moda na listopadowe wąsy. ”Męski” rak jest wciąż bowiem tematem tabu, dla wielu wstydliwym, a niektórzy nawet nie wiedzą, że los ich męskości dosłownie leży w ich rękach. 

Kampania #movember ma kilka wymiarów. Pierwszy, podstawowy, to zachęcić mężczyzn do samobadania i profilaktyki przeciwnowotworowej, czyli regularnego wykonywania badań kontrolnych. Nieco szerszy jej wymiar to namawianie do odpowiedzialnego traktowania swojego zdrowia i upowszechnienie przekonania, że każdą chorobę, nawet jeśli dotyczy tej najbardziej intymnej sfery, można i trzeba leczyć. Wreszcie, poprzez nagłaśnianie akcji i oswajanie tematu, chodzi o zmianę nastawienia mężczyzn do dbania o siebie.

W naszej kulturze bowiem męskość wciąż kojarzona jest z siłą i byciu twardzielem, a chorowanie i rozczulanie się nad sobą traktowane jest jako oznaka słabości. Zwłaszcza gdy problem dotyczy tej najbardziej męskiej części ciała, a w grę wchodzi aspekt sprawności seksualnej.

Movember to słowo utworzone z połączenia angielskich słów moustache (wąsy) i november (listopad). Dlaczego listopad już wiemy, a dlaczego wąsy? Wystarczy popatrzeć, jak zmieniają się twarze tych panów, którzy biorą udział w akcji. Czy może być coś lepiej obrazującego przemianę i jednocześnie bardziej męskiego niż zarost? 

Męskie nowotwory — męska sprawa?

Rak jąder i rak prostaty to nowotwory, na które chorują tylko panowie. Z oczywistych względów — te narządy nie występują u kobiet. Pierwszy dotyka głównie młodych, drugi raczej dojrzałych mężczyzn. Oba szybko dają przerzuty i w obu przypadkach wczesne wykrycie zwiększa szanse na wyleczenie. Oba również mogą mieć wpływ na życie seksualne.

Warto również wspomnieć, że niepłodność, która najczęściej skłania pacjentów do odwiedzenia naszej kliniki, jest często powodowana przez te same czynniki, które w przyszłości mogą spowodować rozwój raka. Dlatego nie warto lekceważyć nawet najmniejszych zaburzeń i objawów, gdyż mogą one zwiastować poważne problemy ze zdrowiem.

Rak jądra — jak go wykryć?

Nowotwory jąder występują najczęściej u młodych mężczyzn, czasem nawet już w okresie dojrzewania. Warto więc dorastającym chłopcom uświadomić, jak ważne jest samobadanie, wyjaśnić, na czym to polega oraz przede wszystkim, zapewnić, że ich intymne zwyczaje nie mają wpływu na pojawienie się ewentualnych zmian. To ich po pierwsze oswoi z tematem, po drugie uchroni przed niepotrzebnym skrępowaniem, wstydem lub poczuciem winy, gdy faktycznie będzie się działo coś niepokojącego. 

Ważna uwaga. Do wystąpienia tego nowotworu predysponuje wnętrostwo, hipogonadyzm (czyli niedobór hormonów płciowych, objawiający się brakiem oznak dojrzewania płciowego) oraz zespół Klinefeltera (genetyczne zaburzenie, objawiające się zbyt niskim poziomem testosteronu). Natomiast nie mają większego wpływu urazy, noszenie obcisłych ubrań, czy przebyte infekcje.

Jak przeprowadzić samobadanie jąder?

Zacznijmy od tego, jak „wyglądają” zdrowe jądra. Normą jest, że jedno z nich jest wyżej, drugie niżej. W dotyku, od przodu ich powierzchnia jest gładka, a od tyłu pokrywa je sieć powrózków. Niepokój powinny wzbudzić takie zmiany jak:

• asymetria — gdy jedno z nich nagle robi się dużo większe,
• wszelkie chropowatości i guzki na powierzchni jądra (nawet te najmniejsze),
• zmiana konsystencji — przy nowotworze jądra stają się twardsze i jakby ciężkie,
• płyn w mosznie i zmiana jej wielkości.

Czasem objawem może być nagłe zwiększenie owłosienia ciała, nieuzasadniony przyrost masy mięśniowej i powiększenie piersi. W zdecydowanej większości przypadków zmiany nowotworowe w jądrach są niebolesne.

Wyczuwalny guz w jądrze — co robić?

W przypadku stwierdzenia zmian niezbędne jest jak najszybsze badanie USG i określenie poziomu markerów nowotworowych we krwi. Zwykle też chore jądro się od razu usuwa i poddaje badaniu histopatologicznemu. Dalsze postępowanie zależy od stopnia zaawansowania choroby.

Rak jądra dość szybko daje przerzuty — głównie do węzłów chłonnych i płuc, a czasem też do układu nerwowego. Stąd często, jako uzupełnienie diagnostyki, wykonywana jest tomografia komputerowa okolicy miednicy i klatki piersiowej.

Zmiany wcześnie wykryte, mimo złośliwości guza, dają dobre rokowania na wyleczenie oraz w wielu przypadkach na zachowanie płodności. Usunięcie jądra nie wpływa też na potencję, a jedynym widocznym śladem po przebytej chorobie jest… brak jądra. Ponieważ trudno na początku przewidzieć jak potoczy się terapia, przed rozpoczęciem leczenia na wszelki wypadek warto jednak zabezpieczyć swoje plemniki w banku nasienia. Zwłaszcza że ryzyko pojawienia się raka również w drugim jądrze jest duże.

Problemy z prostatą — czy każdego to czeka?

Szacuje się, że co drugi mężczyzna w wieku powyżej 60 lat ma łagodny przerost prostaty. Gruczoł krokowy (bo tak się ją też nazywa) w okresie rozrodczym produkuje płyn, w którym znajdują się plemniki. Później, w okresie przekwitania, kiedy maleje aktywność seksualna i spada poziom hormonów płciowych, prostata zaczyna się rozrastać. 

Ze względu na jej lokalizację najbardziej dokuczliwe są dolegliwości ze strony układu moczowego.

Pierwsze objawy przerostu prostaty:

• częstsza potrzeba oddawania moczu (nocne spacery do WC),
• uczucie nagłego parcia na pęcherz,
• wrażenie niepełnego opróżnienia pęcherza,
• cieńszy strumień moczu i dłuższy czas jego oddawania,
• dyskomfort, a nawet bolesność w dole brzucha.

Niestety, wśród tych samych objawów rozwija się również rak prostaty — złośliwy nowotwór, który może całkowicie zablokować możliwość oddawania moczu i przez to doprowadzić do wodonercza i niewydolności nerek. Dość szybko daje też przerzuty — głównie do kości i często dopiero to ich bolesność lub nietypowe złamania, skłaniają do wizyty u lekarza. 

Jak badać prostatę?

Mężczyźni po 50. urodzinach powinni regularnie odwiedzać urologa i sprawdzać stan swojej prostaty. Niestety, badanie dla wielu może być krępujące, gdyż gruczoł bada się przez odbyt — palcem lub przy pomocy specjalnego urządzenia TRUS (USG przezodbytnicze). Biorąc jednak pod uwagę, że może ono uratować życie, zachęcamy do przełamania oporu i zgłaszanie się na badania. 

Uzupełnieniem profilaktyki jest też regularna kontrola poziomu markera PSA we krwi. Jego poziom jest jednak podwyższony nie tylko przy raku, ale również przy łagodnym przeroście oraz przy stanach zapalnych gruczołu krokowego, stąd ważne, aby badanie było kompleksowe. W przypadku dolegliwości ze strony kości wykonuje się scyntygrafię.

Ryzyko zachorowania na raka prostaty wzrasta z wiekiem oraz w przypadku, gdy w rodzinie były już przypadki tej choroby lub występował rak piersi czy jajnika. W odróżnieniu od raka jądra, tryb życia ma wpływ na prawdopodobieństwo rozwoju nowotworu prostaty. Ważna jest zatem zbilansowana dieta, aktywność fizyczna oraz ograniczenie alkoholu i palenia papierosów.

Leczenie raka prostaty

W przypadku raka gruczołu krokowego wiele zależy od stopnia zaawansowania choroby, wieku pacjenta oraz obecności ewentualnych przerzutów. W sporej części przypadków rozwój choroby się tylko monitoruje. W bardziej zaawansowanych stanach, do wyboru są również: 

• chirurgiczne usunięcie gruczołu — raczej u młodszych mężczyzn, u których guz jest ograniczony do narządu,
• radioterapia, gdy choroba jest bardziej zaawansowana, ale jeszcze bez przerzutów odległych,
• hormonoterapia polegająca na ograniczeniu wpływu testosteronu na komórki rakowe — poprzez usunięcie obu jąder (trudna do zaakceptowania) lub skojarzone podawanie hormonów i radioterapii. Gdy leczenie przestaje być skuteczne, wdraża się chemioterapię.

Niestety, leczenie raka prostaty nie pozostaje bez wpływu na sprawność seksualną — po zabiegach mogą pojawiać się zaburzenia wzwodu, a leczenie hormonalne skutkuje obniżeniem libido. Dlatego tak istotna jest profilaktyka i zmiana trybu życia, jeszcze zanim pojawią się pierwsze objawy. 

Dołączysz do akcji #movember?

Męskość nierozerwalnie kojarzona jest ze sprawnością seksualną i płodnością. Nie trudno więc zrozumieć, że dla wielu mężczyzn sama świadomość, że coś w tej kwestii może u nich niedomagać jest trudna do zaakceptowania. Zróbmy więc wszystko, aby dbanie o zdrowie również dla panów nie było obciachem, a samobadanie i kontrolne wizyty u lekarza nie kojarzyły się ze słabością.. 

Powodzenie całej kampanii w dużej mierze zależy także od kobiet. To w końcu dla nich panowie chcą być zdrowi i silni. Tymczasem z nowotworami nie ma żartów — liczy się czas. Zatem drogie panie — zamiast naśmiewać się z męskiego kataru, zachęcajcie swoich panów do dbania o siebie i regularnych badań!

Zaproście ich aby w dniu, kiedy Wy wykonujecie comiesięczne samobadanie piersi, oni sprawdzili swoje jądra. A może wzajemnie będziecie się badać? Razem na pewno będzie to przyjemniejsze i łatwiej będzie tego dopilnować.

W listopadzie oprócz zapuszczania wąsów, zapraszamy na kompleksowe badania 

• panel podstawowy: PSA całkowity, morfologia krwi, testosteron
• panel rozszerzony: PSA całkowity, PSA wolny, morfologia krwi, testosteron, CRP 

Wszystkie pakiety do końca listopada w specjalnych cenach – po szczegóły zwróć się do wybranej kliniki