O czym warto wiedzieć przed in vitro — korzyści, ryzyko i skutki uboczne

Jeśli bezskutecznie staracie się o dziecko, to być może właśnie rozważacie poddanie się procedurze in vitro. I zapewne targają wami obawy i wątpliwości. Ta metoda leczenia niepłodności może być bardzo skuteczna, ale jak każda procedura medyczna, wiąże się z pewnymi ryzykami i skutkami ubocznymi. Każdy przypadek jest inny, więc nic nie jest w stanie rozwiać tych lęków lepiej, niż rozmowa ze specjalistą. W tym artykule postaramy się jednak odpowiedzieć na najczęściej pojawiające się pytania, aby wam ułatwić podjęcie decyzji.

Zacznijmy od tego, że zapłodnienie pozaustrojowe zazwyczaj nie jest pierwszą metodą wybieraną przy leczeniu niepłodności. W naszej klinice najpierw wykonujemy szczegółową diagnostykę i w zależności od przyczyny problemu proponujemy dopasowane formy wspierania płodności. Czasem jednak in vitro faktycznie pozostaje ostatnią deską ratunku. 

W ostatnich latach okoliczności polityczno-prawne sprawiły, że jedną z większych barier dla par były koszty i dostępność procedur w ramach ubezpieczenia oraz obawy o ewentualne konsekwencje. Obecnie wróciła możliwość refundacji leczenia, więc zainteresowanie in vitro wzrasta. 

Ile kosztuje in vitro – refundacja

IVF bez wątpienia jest kosztowną procedurą. Wiele osób martwi się, czy będzie w stanie pokryć wszystkie wydatki związane z leczeniem i przez to odwleka wizytę u lekarza. To błąd, bo po pierwsze czas nie działa na korzyść, a procedura trwa, a po drugie obecnie można uzyskać refundację. Klinika Artemida oferuje pełne wsparcie w procesie leczenia in vitro — również bezpłatne.

Dofinansowanie zapewnia program rządowy, ale oferują je również samorządy i w zależności od miasta jest oferowane na różnym poziomie. Po szczegóły zapraszamy do kontaktu z poszczególnymi klinikami. 

Skutki uboczne in vitro

Procedura IVF, jak każde leczenie, niesie za sobą ryzyko wystąpienia efektów niepożądanych. 

Stymulacja owulacji to podawanie dużej dawki hormonów, a te jak wiadomo, nie pozostają obojętne dla samopoczucia. Mogą więc się pojawić drażliwość, wahania nastroju czy nawet stany depresyjne i lękowe. Objawy są bardziej dokuczliwe niż przy typowym cyklu i trwają dłużej niż kilka dni. To może wpływać również na relację przyszłych rodziców. Dodatkowo w tym czasie ważna jest też zdrowa, zbilansowana dieta i unikanie używek oraz intensywnego wysiłku fizycznego. To na pewno nie ułatwia przetrwania tego czasu.

Stymulacja ma na celu wytworzenie większej niż zwykle liczby dojrzałych komórek jajowych, więc jajnik się powiększa. Brzuch może stać się bardziej wrażliwy na dotyk, bolesny, mogą pojawić się wzdęcia, a czasem biegunki lub zaparcia.  Ważne więc, aby podczas przyjmowania leków, pozostawać pod stałą kontrolą lekarza. To pozwoli uniknąć hiperstymulacji jajników.  

Przy zapłodnieniu w procedurze in vitro istotnie wzrasta ryzyko ciąży mnogiej i związane z nią zagrożenia.

Niektóre badania sugerują też, że stymulacja hormonalna może nieznacznie zwiększyć ryzyko zachorowania na nowotwory hormonozależne np. na raka jajnika.

Skuteczność i szanse powodzenia in vitro

Znając koszty leczenia i obciążenia związane z in vitro, pojawia się kolejne pytanie — czy na pewno się uda? Statystyki rozpatrywane bez kontekstu mogą budzić pewne obawy, bo szanse na sukces w pierwszym cyklu szacuje się na 25-30%. Trzeba jednak pamiętać, że w grupie badanej znajdują się wszystkie przypadki. Tymczasem 30-letnia kobieta z zaburzeniami owulacji ma zdecydowanie większe szanse niż 35-latka z endometriozą. Każdy przypadek należy więc rozpatrywać indywidualnie, a nasi lekarze uczciwie przedstawiają perspektywy leczenia każdej parze. To pomaga podjąć świadomą decyzję.

Stres emocjonalny

Nie ma co zapewniać, że leczenie niepłodności nie odbija się na emocjach. Procedura jest obciążająca, a przygotowania, sam proces leczenia, a potem oczekiwanie na jego wynik i w efekcie ciąża niosą wiele obaw, lęków i stresu. Niezastąpione jest więc wsparcie rodziny i bliskich, ale my ze swojej strony również robimy wszystko, aby na bieżąco rozwiewać wasze wątpliwości. W razie potrzeby zapewniamy także pomoc psychologiczną.

Społeczna akceptacja

Wielu przyszłych rodziców odczuwa niepokój o to, jak ich decyzja zostanie odebrana przez otoczenie, a nawet jakie konsekwencje mogą uderzyć w przyszłości w ich dziecko. Obawy te nasilają się, gdy konieczne jest skorzystanie z materiału genetycznego dawców. Temat in vitro od lat budzi też spore kontrowersje natury religijnej i etycznej. Naszą rolą jest więc wyjaśnianie, jak przebiega proces i dlaczego pewne etapy są niezbędne, ale ostateczna decyzja zawsze pozostaje po waszej stronie.

To, o co najczęściej pytacie przed rozpoczęciem procedury, to czy konieczne jest zamrażanie materiału i zarodków oraz, czy prawdą jest, że przed implantacją dokonywana jest jakaś selekcja. Wiedząc, jak obciążająca jest stymulacja jajników i jednocześnie nie mając gwarancji, że za pierwszym razem osiągniemy sukces, nie możemy sobie pozwolić na marnowanie komórek jajowych. Tym bardziej że czas odgrywa ważną rolę, a powtarzanie procedury od początku za każdym razem na pewno nie jest obojętne dla zdrowia.  Dysponując zamrożonym materiałem, w przypadku niepowodzenia pierwszej próby niemal od razu jesteśmy gotowi do kolejnych.

W nowoczesnych klinikach przed implantacją zarodki podlegają ocenie w celu wykluczenia wad genetycznych u dziecka, czy ewentualnych uszkodzeń materiału, które mogą skutkować niepowodzeniem całego procesu. To samo dzieje się w naturze, ale my nie możemy i nie musimy sobie pozwalać na takie ryzyko.

Aspekty prawne

Zamieszanie w przepisach i dezinformacja szerzona przez środowiska przeciwne in vitro budzą obawy natury prawnej. Nie tylko w zakresie legalności samej procedury, ale także rozwiązania ewentualnych trudności podczas ciąży, czy nawet praw rodzicielskich, kiedy korzysta się z materiału dawcy. Te aspekty również wyjaśnią wam nasi specjaliści podczas konsultacji.

Jak radzić sobie z obawami?

Większość obaw wynika z braku rzetelnej wiedzy na temat leczenia niepłodności oraz przebiegu samej procedury in vitro. Tym artykułem na pewno nie rozwijaliśmy wszystkich waszych obaw i wątpliwości, a być może nawet pojawiły się nowe. Dlatego tak istotne jest jak najszybsze skonsultowanie się ze specjalistą, który przeanalizuje wasze dotychczasowe leczenie, zleci niezbędne badania i pomoże ocenić, czy in vitro jest dla was odpowiednim rozwiązaniem, czy może istnieją inne — mniej obciążające metody na zostanie rodzicami.

Jeśli okaże się że in vitro to najlepszy sposób, warto zdobyć szczegółową wiedzę na temat procesu IVF — jak przebiegają jego etapy, jaka jest spodziewana szansa na powodzenie i potencjalne ryzyko w waszym przypadku. To też wyjaśni wam lekarz. Wtedy też można wstępnie ocenić koszty i potwierdzić możliwość skorzystania z refundacji.

Tylko takie przygotowanie pozwoli wam ocenić, czy jesteście gotowi na ten krok i podjąć świadomą decyzję. Nie obiecujemy, że droga będzie prosta, ale nagroda może być bezcenna. Przy wsparciu bliskich i naszych specjalistów na pewno będzie łatwiej.