Jak obliczyć, kiedy są dni płodne?

Zastanawiasz się, jak obliczyć, kiedy są dni płodne, żeby skutecznie zacząć starać się o dziecko? To kiedy wypadają dni płodne, interesuje zarówno pary starające się o dziecko, jak i te, które stosują naturalne metody antykoncepcji. Kobiety, które uważnie obserwują swoje ciało w trakcie cyklu miesięcznego, są w stanie rozpoznać poszczególne jego fazy, nawet bez spoglądania w kalendarz. Przyjrzymy się więc, jak to wszystko wygląda.

Aby dowiedzieć się, jak wyznaczyć kiedy są dni płodne, musisz obserwować swoje ciało podczas całego cyklu menstruacyjnego. Przebiega on w czterech fazach: 

• miesiączka,
• dojrzewanie pęcherzyków jajnikowych (faza folikularna),
• uwolnienie dojrzałej komórki jajowej (owulacja),
• przygotowanie macicy na przyjęcie zarodka (faza lutealna).

Dni płodne obejmują okres dwóch dni przed owulacją, samą owulację i dzień po niej. Omówimy zatem krótko poszczególne fazy, zastrzegając jednak, że zawsze istnieje możliwość, że coś przebiegnie nietypowo. W końcu nasze ciało to żywy organizm — nie maszyna.

Miesiączka 

Cykl miesiączkowy rozpoczyna krwawienie. Jest ono efektem złuszczania się śluzówki macicy, która w poprzednim cyklu przygotowywała się na przyjęcie zarodka. Skoro jednak do zapłodnienia nie doszło, nie jest już ona dłużej potrzebna w takiej formie.

Długość krwawienia jest różna u różnych kobiet i może ono trwać od 3 do 6 dni. Dlatego przyjmuje się, że pierwszy dzień miesiączki jest jednocześnie pierwszym dniem cyklu. 

Miesiączka jest również sygnałem dla przysadki mózgowej, że nie udało się zajść w ciążę i cały proces trzeba zacząć od początku. Rozpoczyna się więc wydzielanie hormonu (FSH), który pobudza do dojrzewania kolejne pęcherzyki w jajniku. W tej fazie cyklu prawdopodobieństwo zajścia w ciążę jest znikome.

Faza folikularna — faza niepłodności względnej

FSH stymuluje dojrzewanie pęcherzyków, a one rozpoczynają wydzielanie estrogenów. To hormony, które mają za zadanie zapewnić w drogach rodnych jak najlepsze środowisko dla plemników, a macicę przygotować na przyjęcie zapłodnionej komórki jajowej. Jej śluzówka staje się więc coraz grubsza i bardziej ukrwiona. 

Estrogeny działają jednak nie tylko miejscowo. Pod ich wpływem czujemy przypływ energii, mamy dobry humor, poprawia się stan cery, a piersi stają się pełniejsze. Czujemy się przez to atrakcyjne i piękne, wzrasta również libido. Innymi słowy, nasz organizm robi wszystko, aby doprowadzić do zapłodnienia. To objawy, które mogą pomóc określić dni płodne.

Dla osób stosujących tylko naturalną antykoncepcję będzie to więc czas próby i sprawdzian samodyscypliny. Teoretycznie bowiem dopóki nie dojdzie do uwolnienia komórki jajowej, zajść w ciążę nie można, ale… plemniki są w stanie przeżyć w ciele kobiety nawet do 5 dni. Mogą więc doczekać.

Owulacja, czyli jajeczkowanie — dni płodne

Rosnący poziom estrogenów z dojrzewających pęcherzyków, daje przysadce znać, że czas uruchomić produkcję drugiego hormonu (LH). W tym czasie w jajniku jeden pęcherzyk zaczyna dominować i dojrzewa szybciej niż inne. Kiedy estrogeny osiągną poziom maksymalny, następuje gwałtowny wyrzut LH, a pod jego wpływem pęcherzyk pęka, uwalniając komórkę jajową. To dlatego owulacja jest inaczej nazywana jajeczkowaniem.

Uwolnione jajeczko żyje tylko dobę, zatem największe szanse na zapłodnienie są wówczas, gdy do stosunku dochodzi w dniu owulacji. Jak jednak wspomnieliśmy wcześniej, plemniki są bardziej żywotne i są w stanie przetrwać w drogach rodnych kobiety nawet do 5 dni. Dlatego, gdy do zbliżenia doszło dzień, dwa przed jajeczkowaniem, albo niedługo po nim, zajście w ciążę nadal jest prawdopodobne. 

Objawy owulacji – po czym poznać, że to już?

Wiele kobiet w połowie cyklu odczuwa krótkotrwały, ale dość dokuczliwy ból w podbrzuszu — po prawej albo po lewej stronie, w zależności od tego, w którym jajniku doszło do owulacji. Wynika to z tego, że najczęściej pracują one na zmianę, a przyczyn samej dolegliwości może być kilka:

1. rozciągnięta torebka jajnika może dotykać otrzewnej, powodując ból,
2. podczas uwolnienia komórki jajowej, po rozerwaniu ścianki pęcherzyka, wydostaje się z niego również nieco płynu, który drażni otrzewną,
3. kiedy jajeczko wpadnie do jajowodu, ten wykonuje skurcze ułatwiające przemieszczenie go do macicy i one również mogą być odczuwalne.

Taki ból trwa zwykle kilka godzin i może mu towarzyszyć niewielkie plamienie. W dniu owulacji wzrasta też temperatura ciała — o około pół stopnia. Objawem, który można zaobserwować kilka dni przed jajeczkowaniem, jest zmiana wyglądu śluzu w pochwie — staje się on mokry, lepki i ciągliwy. Po tym najłatwiej można poznać, że rozpoczęły się dni płodne.

Jak obliczyć, kiedy są dni płodne?

Na początku chcemy podkreślić, że o ile tzw. kalendarzyk może być pomocny, kiedy staracie się o dziecko, tak jako jedyna metoda antykoncepcji, może być bardzo zawodny. Na przebieg cyklu ma bowiem wpływ wiele czynników, które mogą zaburzyć jego przebieg cyklu. Ale o tym za chwilę.

Najczęściej cykl trwa 28 dni, a owulacja pojawia się dokładnie w połowie. Zakładając, że cykle są regularne i trwają właśnie tyle, można obliczyć owulację dodając 14 dni do pierwszego dnia miesiączki.

Ponieważ plemniki żyją do 5 dni, możemy wyznaczyć dni płodne między 12. a 15. dniem cyklu. Wtedy są największe szanse na zapłodnienie.

W granicach normy mieszczą się jednak cykle trwające od 21 do 35 dni. Wówczas zwykle dłuższa jest faza dojrzewania pęcherzyka, ale od momentu owulacji do rozpoczęcia miesiączki upływa zawsze 14 dni. Jak wyznaczyć owulację jeśli cykle są dłuższe lub krótsze niż 28 dni? Musisz od długości cyklu odjąć 14. Wynik będzie wskazywał liczbę dni od pierwszego dnia miesiączki do dnia owulacji.

Na przykład: Twój cykl trwa 30 dni, czyli 30-14 = 16. To oznacza, że prawdopodobnie w 16. dniu, licząc od pierwszego dnia miesiączki, będziesz miała jajeczkowanie. Twoje dni płodne wypadną więc między 14. a 18. dniem cyklu.

Faza lutealna — niepłodność bezwzględna

Po uwolnieniu jajeczka pusty pęcherzyk zamienia się w ciałko żółte i zaczyna produkować progesteron, który przygotowuje macicę na przyjęcie zarodka. Gdy nie dojdzie do zapłodnienia, komórka jajowa obumiera i w tym cyklu zajście w ciążę nie będzie już możliwe. Ciałko żółte stopniowo zanika, spada poziom progesteronu, obniża się również poziom estrogenów. To sprawia, że śluzówka macicy zaczyna się obkurczać i złuszczać. Rozpoczyna się miesiączka, czyli startuje nowy cykl.

Naturalne metody antykoncepcji

Znajomość przebiegu cyklu i uważne obserwowanie swojego ciała może wystarczyć, aby w sposób naturalny planować powiększenie rodziny. Jeśli jednak chcecie zabezpieczyć się przed ciążą jedynie obliczając, kiedy są dni płodne, uczciwie uprzedzamy, że ta metoda może okazać się zawodna. Dlaczego?

• Konieczna jest dyscyplina i uważność, aby w ogóle wiedzieć, kiedy mogą wypadać dni płodne.  Pamiętajmy, że zauważalne objawy owulacji pojawiają się tuż przed nią. Tymczasem plemniki są w stanie poczekać nawet do 5 dni.
• W okresie okołoowulacyjnym konieczna jest wstrzemięźliwość. A jak wspomnieliśmy wcześniej, kobiecy organizm robi wszystko, aby doprowadzić do zapłodnienia. Wystarczy chwila zapomnienia i…
• Faza dojrzewania pęcherzyków może trwać dłużej lub krócej niż zwykle. Gdyż jest mnóstwo czynników, które mogą zaburzyć jej przebieg. Może więc nas zaskoczyć jajeczkowanie w nieprzewidzianym terminie.
• Naprawdę bezpieczny okres to dni po owulacji (o ile mamy pewność, że w ogóle miała ona miejsce). Ale w tym okresie hormony niestety nie sprzyjają. Spadający poziom progesteronu i estrogenów powoduje drażliwość, wahania nastroju, bóle głowy, tkliwość piersi i obrzęki. A na seks nie zawsze jest ochota.

Opisane metody obliczania dni płodnych nie będą przydatne również wtedy, gdy pojawią się dodatkowe okoliczności wpływające na przebieg cyklu:

• zaburzenia hormonalne, które mogą rozregulować cały organizm,
• choroby — od banalnego przeziębienia poczynając, przez infekcje intymne, na poważnych schorzeniach kończąc,
• przyjmowane leki lub stosowane używki,
• zbyt duże tempo życia, napięta atmosfera w domu lub w pracy, przemęczenie, zła dieta, czyli znany nam wszystkim stres,
• obawa o niechcianą ciążę, która kobietom może odebrać ochotę do zbliżeń, a u mężczyzn wywołać zaburzenia erekcji lub suchy orgazm.

Mechanizmy regulujące funkcjonowanie naszego organizmu są niesamowicie wyczulone na wszelkie niepokojące sygnały i są w stanie szybko zmienić priorytety. Hormony współpracują ze sobą, więc gdy tych stresowych pojawi się zbyt dużo, te odpowiedzialne za rozmnażanie mogą na pewien czas wstrzymać działalność.

Dlatego naszym pacjentkom, które nie chcą zajść w ciążę, doradzamy bardziej skuteczne metody antykoncepcji, a tym, które starają się o dziecko, pomagamy monitorować owulację bardziej precyzyjnymi metodami.

Jeśli chcesz się dowiedzieć więcej o skutecznej antykoncepcji lub potrzebujesz wsparcia na drodze do zostania mamą — zapraszamy do kontaktu.